Kürtaj veya daha doğru tabirle küretaj genel
anlamda rahim içi istenmeyen bir gebeliğin tahliyesi anlamına gelmektedir.
Tıbbi literatürde gebelik
sonlandırma, gebelik terminasyonu yada dilatasyon-küretaj olarakta geçer. Halk
arasında küretaj (kürtaj) kürtaş, kurtaş, kortaj yada çocuk aldırma gibi
tabirlerle ifade edilir.
Küretaj aslında bir anlamda tüm rahim
içinin temizlenmesidir. Mesela hamile olmayıp uzamış, anormal adet kanamaları
ile başvuran hastalarda da hem tanı hem tedavi amacıyla küretaj tekniği
kullanılmaktadır.
Kürtaj
Tarihçesi
Ankara
Kürtaj çocuk
aldırma anlamında kullanıldığında sadece tıbbi bir işlem olmaktan çıkar,
sosyal, etik, psikolojik ve dini bir sürü bileşeni içerisinde barındırır.
Dünyanın her yerinde
yıllardır kunuşulan ve yasalar ile sınırları belirlenmiş bir uygulamadır,
tabiri caiz ise haktır.
Kürtaj dünyada çok farklı
kısıtlamalarla izin verilen yada yasaklanan bir işlem. Kürtajın
gebeliğin kaçıncı haftasına kadar yapılabileceği konusunda da
ülkeler arasında farklılıklar bulunuyor. Ancak çarpıcı bir veri var ki kürtajı
kısıtlayan ve kısıtlamayan ülkelerdeki kürtaj oranları birbirine çok yakın.
Bu durumda kürtajın
yasaklandığı ülkelerde işlem illegal ve güvenli olmayan yerlerde yapıldığını
gösteriyor.
Dünyada 73 ülkede kürtaj
serbest iken 68 ülkede yasak Türkiye Cumhuriyetinde kürtaj gebeliğin 10. haftasında kadar yasaldır.
Kürtaj
Hangi Durumlarda Yapılır?
Rahim içindeki ceninin
çeşitli yöntemlerle alınması işlemine kürtaj denir. Kürtaj istenmeyen gebeliğin
sonlandırılması için yapılacağı gibi, istenen ama sağlık olduğu tespit edile
gebeliğin sonlandırılması içinde yapılır.
Bebeğin kalp atımının
durması, gebelikte sakıncalı ilaç kullanımı veya yüksek doz radyasyon
maruziyeti gibi durumlarda, boş gebelik gibi embriyo oluşumunun hiç görülmediği
durumlarda yada gebeliğin devamının annenin hayatını tehlikeye atacağı
durumlarda da kürtaj gerekliği doğar.
Çocuk aldırma haricinde
kürtaj işlemi rahim kalınlaşması olan kadınlarda, rahim kanseri tanısı koymak
için biyopsi yapılması gerektiğinde ve anormal vajinal kanama ile gelen
hastalarda kanamayı durdurmak ve doku tanısı elde etmek içinde yapılır.
Yasal
Kürtaj Haftası
Gebelik tahliyesi amacı
ile yapılan kürtajlarda yasal sınır son adet tarihinden itibaren 10 hafta ile
sınırlıdır.
10. haftanın üzerinde
isteğe bağlı gebelik sonlandırma ülkemizde yasal değildir. Ancak bebekte
saptanmış ağır bir sakatlık varlığında yada gebeliğin devamının annenin
hayatını tehlikeye atacağı durumlarda sağlık kurulu kararı ile gebelik
sonlandırılır. 10. haftanın üzerinde kürtaj yapılırsa buna illegal
kürtaj denir.
Kürtaj
Nasıl Yapılır?
Kürtaj operasyonu önceden
küret adı verilen sert metal aletlerle yapılırdır. Bu aletlerle rahim içi
kazınırdı, zaten kürtaj kelimesinin anlamı kazımak demektir. Ancak bu yöntemle
rahim aşırı kazınmaya bağlı iç duvarda zedelenme, yapışma riski ve rahimin
delinme riski daha yüksek olduğu için şimdilerde kullanılmamaktadır.
Vakumlu
Kürtaj
Günümüzde kürtaj daha çok
vakum aspirasyon yöntemi kullanılarak yapılmaktadır. Bu teknik küret yöntemine
göre çok daha az zarar verici bir yöntemdir.
Vakum aspirasyonla kürtaj
tekniğinde, tek kullanımlık steril kanüller ile rahim ağzından rahim içine
girilir ve negatif basınç sağlayan karmen adı verilen enjektör ile gebelik
materyali çekilir. Bu işlem içerde doku kalmadığından emin olunana kadar,
ultrason eşliğinde tekrarlanır ve yaklaşık 5-6 dakika sürer.
Kürtaj
Fiyatları
Kürtaj
fiyat belirlenmesi
her kliniğin ve hekimin kendi verdiği karar doğrultusunda oluşur. Burada
kullanılan malzemelerin tek kullanımlık olup olmaması, işlemin steril bir
ortamda yapılıp yapılmadığı ve hekiminbu konudaki deneyimi ve yeterliliği
fiyatı belirleyen asıl unsurlardır.
Kürtaj
Ne kadar Sürer?
Kürtaj işlemi gebeliğin
haftası ile bağlantılı olmakla birlikte yaklaşık 5-10 dakika arasında süren bir
işlemdir. Gebelik haftası arttıkça süre doğal olarak uzamaktadır.
Sedasyon anestezi ile
kürtaj işlemi yapılan hastalarda hastanın alacağı hafif doz anestezi ve işlem
sonrası dinlenme süresi göz önüne alınmalıdır. Bu tür anestezi ile kürtaj
yapılan hastalarda işlem süresi aynıdır ancak işlemden sonra 15-20 dk’lık bir
dinlenme süreside süreye eklenmelidir.
Kürtaj
Öncesi Hastanın Dikkat Etmesi ve Yapması Gerekenler
Kürtaj ameliyat kabul
edilmez ancak cerrahi müdahale olarak kabul edilmesi gereken bir işlemdir.
Konusunda ehil ve tecrübeli kişiler tarafından sterilite kurallarına
uyulduğunda riski yok denecek kadar azdır.
Kürtaj olmaya gelirken
sedasyon tipi anestezi uygulanacak hastaların mutlaka, 4-6 saat öncesinden yeme
ve içmesi bırakması gerekmektedir. Sigara kullanan kişiler işlemden önce 4-6
saat sigara içmemelidir. İşlemin yapılacağı merkeze gelirken tercihen yanında
yardımcı olacak bir yakını ile gelmek uygun olur.
İşlemden önce kan
uyuşmazlığı açısından kan grubu bilgisi gereklidir. Son olarak kan sulandırıcı
kullanıyorsa işlemden önce ilacın alınmaması önerilir.
Kürtaj
sonrası neler yapılmalı? nelere dikkat edilmeli?
Kürtaj
işleminden 1-2 saat sonra normal yeme içime yapılabilir. Aynı gün çok
bulantı yapan gıdalarda uzak durmakta fayda var.
İşlem
sedasyon anestezi ile yapıldır ise 6-8 saat araç kullanmak gibi dikkat
gerektiren aktviteler yapılmamalı.
Doktorun
verdiği ilaçlar (antibiyotik ağ kesici vs.) eksiksiz kullanılmalı, varsa
kan uyuşmazlığı iğnesi kürtaj işlemi izleyen ilk 72 saat içinde yapılmalı.
İlk
1 hafta 10 gün adet ağrısı gibi ağrı ve çok fazla olmamakla birlikte bir
miktar kanama belirlenen bir durumdur.
Çok
fazla kanama yada ağrı varsa işlem yapılan merkeze ulaşmak uygun olur.
Kürtaj
işlemi sonrası hiç kanama olmama anormal bir durum değildir, endişenlemeyi
gerektirmez.
İşlemden
yaklaşık 2 hafta sonra kontrole gitmek gerekir.
Cinsel
ilişki kürtaj işlemini takip eden ilk 2 hafta önerilmez.
Kürtaj
sonrası aynı gün ayakta duş alınabilir ancak küvet, jakuzi, havuz
kullanımı için 2 hafta beklemek gerekir.
İşlem
yapılan günün ertesi gün kadın işe gidebilir.
Antibiyotik
kullanımı boyunca alkol alınması önerilmemektedir.
Kürtaj
takip eden 4-6 hafta sonrasında ilk adet kanaması olur, bazılarında azalma
olabilir, beklenen bir durumdur.
Düşük
Sonrası Kürtaj Gerekli mi ?
Düşük yani abortus
gebelik materyalini kendliğinden vücut tarafından atılması demektir. Tam veya
kısmi olabilir.
Tam düşükte (komplet
abortus) rahim içinde gebelik dokunun bir kısmı kalır. Bu kalan doku
kendiliğinden 1-2 gün içerisinde düşmez ise kürtaj işlemi gerekir. Çünkü kalan
doku yeni bir rahim iç zarı gelişiminin engelleyeceği gibi rahim içinde
enfeksiyona maruz kanamalr ve yapışıklıklarda yol açabilir.
Kürtajın
Riskleri Nelerdir ?
Deneyimli ve bilgili
kişiler tarafından doğru teknik kullanılarak (vaku aspirasyon) yapılan kürtajın
risk neredeyse yok denecek kadar azdır ancak yinede cerrahi bir işlem
olduğundan bazı risklerden bahsetmek uygun olur.
Rahim
içinde enfeksiyon gelişimi,
Rahim
delinmesi,
Parça
kalması,
Kanama,
Fazla
kazınmaya bağlı rahim içinde yapışıklıklar (asherman sendromu),
Gebeliğin
alınamaması,
Anesteziye
bağlı komplikasyonlar.
Bunların neredeyse tamamı
önlenebilir komplikasyonlardır. Steril ortama uyulduğu takdirde, her hastaya
farklı kanül kullanıldığında, işlem öncesi esnasında ve sonrasında ultrason ile
rahim içi değerlendirildiğinde, işlem sonrası uygun antibiyotik kullanıldığında
bu sorunlarla karşılaşma ihtimalimiz yok denecek kadar azdır.
Devlet
Hastanesinde Kürtaj
18 yaşını geçen ve
gebeliği 10 haftanın altında olan her kadının gebeliğini sonlandırma yasal
hakkı vardır. Bekar kadınlarda partnerin izni gerekli değilken evli kadınlarda
kürtaj işlemi öncesi eşinin onayı gereklidir. Devlet hastanesinde de, özel
kliniklerde olduğu gibi aynı işlem aynı prosedürler çerçevesinde
gerçekleştirilmektedir.
Gebelik
Sonlandırma Haricindeki Kürtaj Nedenleri
Kürtaj kelimesinin anlamı
kürete etmek kazımak anlamına gelir. Esnasında işlemin tekniğini anlatan bir
terimdir. Gebelik sonlandırılması bu yöntem
ile yapıldığı için yaygın olarak bu anlamda kullanıla gelmektedir. Ancak kürtaj
işlemi bazen gebeliğin olmadığı durumlarda da başvurulan
bir teknik uygulamadır.
Şöyle ki adet
düzensizliği, anormal vajinal kanama yaşayan kadınlar, rahim kalınlığı tespit
edilen menopoz öncesi ve sonrası akdınlarda rahim içinden biyopsi yapıp tanı
koymak amacı ile yada çok yoğun kanamaları olan kadınlarda aşırı çoğalmış rahim
iç zarı tabakasının çıkartmak ve kanamayı durdurmak için tedavi amacıyla kürtaj
tekniği kullanımı oldukça yaygındır.